หลังเสริมหน้าอกไปแล้ว บางคนอาจมีปัญหา เต้านมแข็ง หรือ เต้านมผิดรูป บางรายอาจมีอาการเจ็บร่วมด้วย อาการเหล่านี้ โดยรวมเรียกว่า พังผืดหดรัด ( Capsular Contracture )
พังผืดหดรัดเต้านม อาการแรกเริ่ม อาจเป็นแค่ เต้านมแข็ง หรือ คัดตึงไม่หาย หรือ พอ พังผืดรัด มากขึ้น ก็ทำให้ เต้านมผิดรูปได้
จริงๆแล้ว พังผืด หรือ capsuleนี้ มีข้อดีนะคะ เพราะ เมื่อเสริมหน้าอกไปแล้ว พังผืดมาล้อมรอบ ซิลิโคนหน้าอก ทำให้ ซิลิโคนไม่เคลื่อนที่ อยู่ทรงสวย แต่ถ้า ร่างกายตอบสนอง การสร้างพังผืดมากขึ้น ก็จะเกิด พังผืดที่หน้าขึ้น และไปรัด ซิลิโคนที่วางไว้ ทำให้ เต้านม ผิดรูปได้
พังผืดหดรัด พบได้ 5-8% ในช่วง3ปีแรก และหลังจากนั้น 11-19% หลังเสริม 8-10 ปี
พังผืดหดรัด แบ่งเป็น 4 ระยะ ( BAKER Classification of Capsular Contracture )
| Grade 1 | เต้านม ดูปกติ นิ่ม ซิลิโคน ไม่สามารถสัมผัสได้ |
| Grade 2 | เต้านมเริ่มแข็ง ซิลิโคนเริ่มสัมผัสได้ว่าแข็ง แต่ยังมองไม่เห็นจากภายนอกว่าเป็นก้อน |
| Grade 3 | เต้านมแข็ง ซิลิโคนสัมผัสได้ว่าแข็ง และสามารถมองเห็นได้จากภายนอกว่ามีการหดรัด |
| Grade 4 | เต้านมแข็ง ผิดรูป เจ็บเต้านมมาก ซิลิโคนคลำได้ชัด และมองเห็นจากภายนอกว่ามีการผิดรูป |
จากภาพจะเห็นได้ว่า เต้านมข้างซ้ายมีการผิดรูป มองเห็นเต้านมเทียม(ซิลิโคน)ได้ชัดจากภายนอก
และพอถอดเอาซิลิโคนออกแล้ว ก็พบว่า มีพังผืดมาล้อมรอบ ซิลิโคน
สาเหตุ พังผืดหดรัดเต้านม
Biofilm ซึ่งเกิดจาก แบคทีเรีย มาล้อมรอบ ซิลิโคน แบคทีเรียที่พบมักเป็นกลุ่มStaph species หลังจาก แบคทีเรียมาล้อมรอบ ซิลิโคนแล้ว ทำให้เกิดการตอบสนองของร่างกาย เหมือนเป็นการติดเชื้อ ที่ไม่แสดงอาการรุนแรงมาก และทำให้ร่างกาย มีขบวนการกำจัดเชื้อโรค โดยการสร้างพังผืดขึ้นมาเป็นชั้นหนาขึ้น
Seroma หรือน้ำเหลือง คั่งรอบๆซิลิโคน หรือคั่งในโพรงที่วางซิลิโคน
Hematoma หรือ เลือดคั่งจากการผ่าตัด ก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิด พังผืดหดรัดเต้านม ได้
การป้องกัน การเกิดพังผืดหดรัด
แนะนำให้หยุดสูบบุหรี่ก่อนผ่าตัด เพราะบุหรี่ ทำให้เลือดออกง่าย เกิดเลือกคั่ง ( seroma )ได้ และยังทำให้แผลหายช้าด้วย
กลุ่มคนไข้ที่มีภาวะเสี่ยง เลือกออกง่าย เช่น ทาน วิตามิน อาหารเสริม ยาบำรุง ก่อนผ่าตัด ควรงดอย่างน้อย2สัปดาห์ ก่อนผ่าตัด เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดHematoma หรือเลือดคั่งหลังผ่าตัด
เลือก ซิลิโคนsizeที่พอเหมาะ ไม่ใหญ่เกินไป ถ้าซิลิโคนใหญ่กว่าทรงหน้าอกเดิมมากเกิน จะทำให้เสี่ยงต่อเลือดออกง่าย และเลือดคั่งตามมา
Non touch Technique พยายาม จับ ซิลิโคนให้น้อยที่สุด ระหว่างผ่าตัด โดยใช้กรวยบีบซิลิโคนเข้าไปที่โพรงหน้าอก ( keller funnel ) เป็นการลดการปนเปื้อน ลดการสัมผัส ถุงมือกับซิลิโคน
วาง ซิลิโคน ใต้กล้ามเนื้อ โอกาสที่จะเกิด พังผืดหดรัดเต้านม 8-12 % แต่ถ้าวาง เหนือกล้ามเนื้อ โอกาสที่จะเกิด พังผืดหดรัดเต้านม 12-18% ตลอดชีวิต
นวดหน้าอก หลังเสริมหน้าอก ก็เป็นอีกวิธีหนึ่ง ที่สามารถลดการเกิด พังผืดหดรั้งเต้านม ได้
วิธีการรักษา พังผืดหดรัดเต้านม
ถ้าเป็น ระยะน้อยๆ อาจเริ่มด้วยการนวดก่อน แต่ต้องนวด ด้วยแรงมากขึ้น เพื่อทำให้พังผืดคลายตัว มักใช้ได้ดีใน พังผืดหดรัดระดับ2-3 ร่วมกับการกินยา Singulair
เปลี่ยนซิลิโคนใหม่ แนะนำเป็น ซิลิโคน smooth surface (จะเป็นsmooth surface , nano surfaceได้หมด) พยายามหลีกเลี่ยง texture surface เพราะมีโอกาสกลายเป็นมะเร็ง BIA-ALCL ได้
เลาะพังผืด ( Capsulectomy / Capsulotomy )
- ถ้า ซิลิโคนของเดิม วางเหนือ กล้ามเนื้อ ควรเลาะพังผืด ออก ทั้งหมด ( total capsulectomy )
- ถ้า ซิลิโคนของเดิม วางใต้กล้ามเนื้อ อาจจะต้องเลาะพังผืด เฉพาะด้านหน้าออก ( Partial capsulectomy , Anterior Capsulectomy ) (ด้านหลังติดซี่โครง จึงไม่แนะนำ)
- ถ้ามีผงแคลเซียมเกาะ รอบๆแคปซูล ต้องเลาะออกให้หมด
เปลี่ยนตำแหน่งวาง ซิลิโคน
- ของเดิม ที่วางเหนือกล้ามเนื้อ ( sub glandular plane ) เปลี่ยนไปวางซิลิโคน ใต้กล้ามเนื้อ ( sub muscular )
- ถ้าวางใต้กล้ามเนื้อ อาจจะแก้ไขโดย เลาะแคปซูลด้านหน้า แล้วเย็บปิดโพรงของเดิม และใส่ซิลิโคน ลงไป โพรงใหม่ ( Neo capsule ) หรือในเคสที่ไม่ต้องการวางซิลิโคนใต้กล้ามเนื้ออีก และเนื้อเยื่อหน้าอก ยังมีเหลือมากพอ อาจจะเปลี่ยนไปวางซิลิโคนใหม่ เหนือกล้ามเนื้อได้
ใช้หนังเทียม Acellular Dermal Matrix มาคลุม
Categories
พญ. วิทูสินี อยู่ดี
Plastic Surgeon / World Traveller / Disney Lover / Arte e Amore nel Rinascimento Italiano
